İdrar Kaçırma ve Cerrahi Tedavisi: Bu Sorun Kaderiniz Değil!
İdrar kaçırma, dünya genelinde milyonlarca kadını etkileyen, sosyal yaşamdan egzersize, cinsel hayattan özgüvene kadar hayatın her alanını olumsuz etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Pek çok kadın bu durumu yaşlanmanın veya doğum yapmanın doğal bir sonucu olarak kabullenip sessizce katlansa da, bilmelisiniz ki idrar kaçırma kader değildir. Modern tıp, bu sorunu etkin bir şekilde tedavi edebilen, son derece başarılı ve konforlu cerrahi çözümler sunmaktadır.
İdrar Kaçırma Tipleri Nelerdir? (Doğru Teşhis, Doğru Tedavinin İlk Adımıdır)
İdrar kaçırmanın farklı tipleri vardır ve uygulanacak tedavi, doğru tipin saptanmasına bağlıdır. En sık görülen üç tip şunlardır:
- Stres Tipi İdrar Kaçırma: Öksürme, hapşırma, gülme, merdiven çıkma, egzersiz yapma veya ağır bir şey kaldırma gibi karın içi basıncını artıran fiziksel aktiviteler sırasında idrar sızıntısı olmasıdır. En yaygın tiptir ve temel nedeni, idrar yolunu (üretra) destekleyen pelvik taban kaslarının zayıflamasıdır.
- Sıkışma (Urge) Tipi İdrar Kaçırma: Aniden ortaya çıkan, ertelenemez ve şiddetli bir idrar yapma hissiyle birlikte tuvalete yetişemeden idrarın kaçırılmasıdır. Bu durum genellikle “Aşırı Aktif Mesane” olarak da adlandırılır ve neden, mesane kasının istemsiz olarak kasılmasıdır.
- Karma (Miks) Tip: Hem stres hem de sıkışma tipi idrar kaçırma belirtilerinin bir arada görülmesidir.
İdrar Kaçırma Neden Olur? Risk Faktörleri Nelerdir?
Pelvik taban kaslarını ve idrar tutma mekanizmasını zayıflatan her durum bir risk faktörüdür:
- Hamilelik ve Doğum: Özellikle normal vajinal doğum, bu kaslara en çok etki eden faktördür.
- Menopoz: Östrojen hormonunun azalmasıyla dokularda zayıflama ve esneklik kaybı olur.
- Obezite (Aşırı Kilo): Pelvik taban üzerindeki kronik baskıyı artırır.
- İlerleyen Yaş: Kas ve bağ dokularındaki doğal güç kaybı.
- Genetik Yatkınlık.
- Geçirilmiş Jinekolojik Ameliyatlar (Örn: rahim alınması).
- Kronik Hastalıklar: Sürekli öksürüğe neden olan akciğer hastalıkları veya ıkınmaya yol açan kronik kabızlık.
Ameliyat Ne Zaman Gerekli Olur? Cerrahi Dışı Tedavi Seçenekleri
İdrar kaçırma tedavisinde ameliyat her zaman ilk seçenek değildir. Özellikle hafif ve orta dereceli vakalarda öncelikle cerrahi dışı yöntemler denenir:
- Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri): Pelvik taban kaslarını güçlendirmenin en etkili yoludur.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo verme, kafein ve asitli içecekleri azaltma, kabızlığı önleme.
- Mesane Eğitimi: Sıkışma tipi idrar kaçırmada, tuvalete gitme aralıklarını planlı olarak uzatma.
- İlaç Tedavileri: Özellikle sıkışma tipi idrar kaçırmada mesane kasılmalarını düzenleyen ilaçlar etkilidir.
Cerrahi tedavi, bu yöntemlerin yetersiz kaldığı, özellikle orta ve ileri derecedeki Stres Tipi İdrar Kaçırma vakaları için en etkili ve kalıcı çözümdür.
Stres Tipi İdrar Kaçırma İçin Modern ve Minimal İnvaziv Ameliyatlar
Günümüzde stres tipi idrar kaçırma ameliyatları, vajinal yoldan yapılan, son derece konforlu ve başarı oranı yüksek operasyonlardır.
- Askı (Sling) Ameliyatları (TOT / TVT): Bu yöntem, tedavide altın standart olarak kabul edilir. Ameliyatın temel mantığı, öksürme ve hapşırma anında aşağı doğru hareket eden idrar yolunun (üretra) altına, bir hamak gibi destek olacak sentetik bir bant (meş) yerleştirmektir. Bu bant, vajinaya yapılan küçük bir kesiden girilerek yerleştirilir. TOT (Transobturator Tape) ve TVT (Transvajinal Tape) bu askı ameliyatlarının farklı uygulama teknikleridir.
- Laparoskopik (Kapalı) Burch Kolposüspansiyonu: Karından açılan birkaç küçük delikten girilerek, idrar kesesi boynunun ve üretranın dikişlerle yukarıya, yakındaki sağlam bir bağa asılması işlemidir. Günümüzde askı ameliyatları kadar sık tercih edilmese de etkili bir yöntemdir.
Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma İçin İleri Düzey Tedaviler
İlaç tedavisine yanıt vermeyen inatçı sıkışma tipi idrar kaçırma vakalarında, mesaneye Botoks enjeksiyonu (mesane kasını geçici olarak gevşetmek için) veya Sakral Nöromodülasyon (Mesane Pili) gibi daha ileri tedavi seçenekleri düşünülebilir.
İdrar Kaçırma Ameliyatı Nasıl Yapılır? İyileşme Süreci Nasıldır?
Askı (sling) ameliyatları genellikle spinal veya genel anestezi altında yapılır ve ortalama 20-30 dakika sürer. Vücutta dışarıdan görünen bir kesi veya dikiş izi olmaz. Hastalar genellikle aynı gün veya bir gece hastanede kaldıktan sonra taburcu edilir. Ameliyat sonrası dönem oldukça konforludur. Hastalardan 4 ila 6 hafta boyunca ağır kaldırmaktan, zorlayıcı egzersizlerden, cinsel ilişkiden ve kabızlıktan kaçınmaları istenir.
Ameliyatların Başarı Oranları ve Olası Riskleri Nelerdir?
Stres tipi idrar kaçırma için yapılan modern askı ameliyatlarının başarı oranı, doğru hasta seçimi ve deneyimli bir cerrah ile %85-95 gibi oldukça yüksek seviyelerdedir. Her cerrahi işlem gibi, bu ameliyatların da nadir de olsa bazı riskleri vardır. Bunlar; enfeksiyon, kanama, ameliyat sonrası geçici idrar yapma zorluğu ve sentetik banda (meş) bağlı erozyon gibi komplikasyonlardır.
İdrar Kaçırma Ameliyatları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Ameliyat sonrası sonda takılır mı?
Genellikle ameliyat sonrası birkaç saatliğine veya bir gece sonda takılabilir. Çoğu hasta sonda olmadan evine gider. - Sonuçlar kalıcı mıdır?
Ameliyatların sonuçları büyük oranda kalıcıdır. Ancak aşırı kilo alımı veya ilerleyen yaşla birlikte pelvik tabanda yeniden zayıflama olması durumunda şikayetler az da olsa tekrarlayabilir. - Bu ameliyatı SGK karşılıyor mu?
Evet, idrar kaçırma ameliyatları, tıbbi bir gereklilik olduğu için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmaktadır. Kullanılan malzemenin türüne göre ek ücretler söz konusu olabilir. - Ameliyat sonrası tekrar hamile kalırsam normal doğum yapabilir miyim?
Bu ameliyatı geçirdikten sonra hamile kalmanızda bir sakınca yoktur. Ancak ameliyatın başarısını korumak adına doğumun sezaryen ile yapılması genellikle önerilir. Bu konuyu doktorunuzla konuşmanız en doğrusudur.