Bursa Yumurtalık Kanseri (Over) Tedavisi

Yumurtalık (Over) Kanseri Tedavisi: Güncel Yaklaşımlar ve Bilinmesi Gerekenler

Yumurtalık kanseri, jinekolojik kanserler arasında tedavisi en çok uzmanlık gerektiren ve en ciddi türlerden biridir. Ancak son yıllardaki bilimsel gelişmeler, cerrahi tekniklerdeki ilerlemeler ve yeni nesil ilaçlar sayesinde tedavi başarısı ve hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artmıştır. Bu yazıda, yumurtalık kanserinin teşhisinden en modern tedavi yöntemlerine kadar tüm süreci anlaşılır bir dille ele alacağız.

Yumurtalık (Over) Kanseri Nedir? Neden “Sinsi Kanser” Olarak Bilinir?

Yumurtalık kanseri, kadınların üreme sisteminin bir parçası olan yumurtalıklarda başlayan bir kanser türüdür. Çoğunlukla yumurtalıkların yüzeyini kaplayan epitel hücrelerden kaynaklanır.

Bu kanser türü, ne yazık ki erken evrelerde genellikle net bir belirti vermediği için “sinsi kanser” veya “sessiz katil” olarak anılır. Belirtiler ortaya çıktığında ise çoğunlukla karındaki diğer yaygın rahatsızlıklarla (hazımsızlık, gaz sancısı gibi) karıştırılabilir. Bu durum, tanının genellikle ileri evrelerde konulmasına neden olur, bu da tedaviyi daha zorlu hale getirir.

Yumurtalık Kanserinin Belirtileri Nelerdir? Hangi Şikayetler Ciddiye Alınmalı?

Yumurtalık kanserinin belirtileri genellikle spesifik değildir. Ancak aşağıdaki şikayetler yeni başlamışsa, sürekli hale gelmişse (neredeyse her gün yaşanıyorsa) ve birkaç haftadan uzun sürüyorsa mutlaka bir jinekoloji uzmanına danışılmalıdır:

• Karında şişkinlik ve basınç hissi: Giysilerin karın bölgesinde sıkması, geçmeyen şişkinlik.
• Pelvik (kasık) veya karın ağrısı: Sürekli ve künt bir ağrı.
• Çabuk doyma veya iştahsızlık: Normalden çok daha az yemekle doygunluk hissetme.
• İdrar alışkanlıklarında değişiklik: Sık idrara çıkma veya ani idrar sıkışıklığı.

Bu belirtilere ek olarak hazımsızlık, yorgunluk, bel ağrısı, kabızlık ve cinsel ilişki sırasında ağrı da görülebilir.

Yumurtalık Kanseri İçin Risk Faktörleri ve Genetik Yatkınlık (BRCA1/BRCA2)

Her kadın yumurtalık kanseri riski taşısa da bazı faktörler bu riski artırabilir:

• İleri yaş: En sık menopoz sonrası dönemde görülür.
• Aile öyküsü: Ailede (özellikle anne, kız kardeş veya kız evlatta) yumurtalık, meme, rahim veya kolon kanseri öyküsü olması.
• Genetik mutasyonlar: BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki kalıtsal mutasyonlar, yumurtalık ve meme kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
• Doğum yapmamış olmak.
• Endometriozis (çikolata kisti) öyküsü.
• Obezite.

Yumurtalık Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Yumurtalık kanserinden şüphelenildiğinde tanı süreci birkaç adımdan oluşur:

1. Jinekolojik Muayene: Doktor, pelvik muayene sırasında yumurtalıklarda veya karın içinde kitle olup olmadığını değerlendirir.
2. Transvajinal Ultrasonografi: Yumurtalıkların ve çevresindeki yapıların detaylı bir şekilde görüntülenmesini sağlar. Kistin veya kitlenin yapısı (içi sıvı dolu mu, katı mı) hakkında önemli bilgiler verir.
3. Kan Testleri (Tümör Belirteçleri): CA-125 adı verilen kan testi, yumurtalık kanserinde yükselebilen bir proteini ölçer. Ancak tek başına tanı koydurucu değildir; endometriozis, miyomlar veya enfeksiyon gibi iyi huylu durumlarda da yükselebilir. Özellikle menopoz sonrası dönemde yüksek olması daha anlamlıdır.
4. Kesin Tanı (Biyopsi): Yumurtalık kanserinin kesin tanısı, sadece ameliyat sırasında şüpheli dokudan alınan parçanın patolojik olarak incelenmesiyle konulur.

Yumurtalık Kanserinin Evrelemesi: Tedavi Planını Nasıl Etkiler?

Kanserin vücuttaki yaygınlığını tanımlayan evreleme, tedavi planının en önemli belirleyicisidir. Evreleme, kesin olarak ameliyat sırasında yapılır.

• Evre I: Kanser sadece bir veya iki yumurtalıkta sınırlıdır.
• Evre II: Kanser, yumurtalıkların dışına ancak pelvis içindeki diğer organlara (rahim, tüpler) yayılmıştır.
• Evre III: Kanser, pelvis dışına, karın içine veya lenf bezlerine yayılmıştır.
• Evre IV: Kanser, karın dışındaki uzak organlara (akciğer, karaciğer gibi) yayılmıştır (metastaz).

Yumurtalık Kanseri Tedavisinin Temel Taşları: Cerrahi ve Kemoterapi

Yumurtalık kanseri tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve temel olarak iki ana yönteme dayanır: Cerrahi ve Kemoterapi.

Cerrahi Tedavi: Evreleme ve Sitoradüktif (Debulking) Cerrahinin Önemi

Yumurtalık kanserinde yapılan ilk ameliyat, tedavinin en kritik adımıdır. Bu ameliyatın mutlaka bu alanda deneyimli bir jinekolojik onkoloji cerrahı tarafından yapılması gerekir. Ameliyatın iki temel amacı vardır:

1. Evreleme Cerrahisi: Kanserin yaygınlığını tam olarak belirlemek için karın içinden örnekler alınır.
2. Sitoradüktif (Debulking) Cerrahi: Amaç, gözle görülebilen tüm tümör dokularını geride hiç kalmayacak şekilde temizlemektir. Başarılı bir sitoradüktif cerrahi, yani geride hiç görünür tümör bırakılmaması, hastanın hayatta kalma süresini ve tedavi başarısını doğrudan etkileyen en önemli faktördür.

Kemoterapi: Ne Zaman ve Nasıl Uygulanır?

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaç tedavisidir. Yumurtalık kanserinde genellikle ameliyattan sonra (adjuvan kemoterapi) kalan mikroskobik kanser hücrelerini temizlemek amacıyla uygulanır. Damar yoluyla (IV) verilir ve genellikle 3 haftalık kürler halinde planlanır. Bazı durumlarda, doğrudan karın içine (intraperitoneal) kemoterapi de uygulanabilir.

Modern Tedavi Yöntemleri: Hedefe Yönelik (Akıllı) İlaçlar ve İmmünoterapi

Son yıllarda, standart kemoterapiye ek olarak daha hedefe yönelik tedaviler geliştirilmiştir:

• Hedefe Yönelik Tedaviler: Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını sağlayan spesifik molekülleri hedef alır.

• PARP İnhibitörleri: Özellikle BRCA gen mutasyonu taşıyan hastalarda, kemoterapi sonrası idame (koruma) tedavisinde oldukça etkilidir.
• Bevacizumab: Tümörlerin kan damarları oluşturmasını engelleyerek onların beslenmesini bozan bir ilaçtır.
• İmmünoterapi: Vücudun kendi bağışıklık sistemini kanser hücrelerini tanıyıp onlarla savaşması için uyaran bir tedavi yöntemidir. Yumurtalık kanserindeki rolü üzerine çalışmalar devam etmektedir.

Yumurtalık Kanserinde Tedavi Başarısını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

• Kanserin teşhis anındaki evresi.
• Yapılan ilk cerrahinin kalitesi (geride hiç tümör bırakılıp bırakılmadığı).
• Kanserin kemoterapiye verdiği yanıt.
• Hastanın genel sağlık durumu ve yaşı.
• Tümörün patolojik tipi ve derecesi.

Tedavi Sonrası Takip Süreci: Nüks (Tekrarlama) Riski ve Kontroller

Yumurtalık kanseri tedavisi bittikten sonra hastalar, hastalığın tekrarlama (nüks) riskine karşı düzenli olarak takip edilir. Bu takipler ilk iki yıl 3 ayda bir, sonraki üç yıl 6 ayda bir ve beş yıldan sonra yıllık olarak yapılır. Kontrollerde fiziksel muayene, CA-125 kan testi ve gerektiğinde görüntüleme yöntemleri (tomografi, ultrason) kullanılır.

Yumurtalık Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• Yumurtalık kanseri için bir tarama testi var mı?
  Hayır, ne yazık ki rahim ağzı kanserindeki smear testi gibi, toplum genelinde etkili olduğu kanıtlanmış bir tarama testi yoktur. Yüksek riskli (aile öyküsü, BRCA mutasyonu) kadınlar için özel takip programları uygulanabilir.
• CA-125 yüksekliği her zaman kanser anlamına mı gelir?
  Hayır. CA-125, kanser dışı birçok iyi huylu durumda da yükselebilir. Tanı için tek başına yeterli değildir, diğer bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.
• Tedavi sonrası çocuk sahibi olmak mümkün mü?
  Eğer kanser çok erken bir evrede (Evre IA) yakalanmışsa ve hasta gelecekte çocuk sahibi olmak istiyorsa, sadece hastalıklı yumurtalığın alındığı ve rahmin korunduğu “doğurganlık koruyucu cerrahi” bir seçenek olabilir. Bu karar, hasta ile doktor arasında detaylıca konuşulmalıdır.