Bursa Kısırlık Tedavisi (İnfertilite)

Kısırlık (İnfertilite) Tedavisi: Hayallere Giden Yolda Modern Tıbbın Sunduğu Çözümler

Çocuk sahibi olma hayali, pek çok çiftin ortak arzusudur. Ancak bazen bu hayale ulaşmak, beklenenden daha uzun ve meşakkatli bir yolculuk gerektirebilir. Kısırlık (infertilite), hem tıbbi hem de duygusal boyutları olan bir durumdur. Ancak unutmayın, günümüzde tıp bilimindeki baş döndürücü gelişmeler sayesinde, çiftlerin büyük bir çoğunluğu doğru tanı ve kişiye özel tedavi planlarıyla bu hayallerine kavuşabilmektedir.

Kısırlık (İnfertilite) Nedir? Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

İnfertilitenin tıbbi tanımı, bir çiftin 1 yıl boyunca, düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik elde edememesi durumudur. Eğer kadının yaşı 35’in üzerindeyse, bu süre 6 ay olarak kabul edilir.

Bu sürelerin dolmasını beklemeden önce endişelenmek yersizdir. Ancak bu süreler dolduğunda, süreci daha fazla ertelemeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmak, tanı ve tedaviye giden yolda atılacak en doğru ilk adımdır.

Kısırlığın Nedenleri Nelerdir? Sorun Kimden Kaynaklanır?

Toplumdaki yaygın kanının aksine, kısırlık sadece kadına ait bir sorun değildir. Yapılan araştırmalar, nedenlerin dağılımını şu şekilde göstermektedir:

• Yaklaşık %40 oranında nedenler kadına bağlıdır.
• Yaklaşık %40 oranında nedenler erkeğe bağlıdır.
• Yaklaşık %20 oranında ise nedenler hem kadın hem erkeğe bağlı veya yapılan tüm testlere rağmen açıklanamayan (izah edilemeyen) infertilite söz konusudur.

Bu nedenle, kısırlık bir çiftin ortak sorunudur ve değerlendirme mutlaka kadın ve erkeğin birlikte katılımıyla yapılmalıdır.

• Kadına Bağlı Yaygın Nedenler: Yumurtlama bozuklukları (Polikistik Over Sendromu – PKOS en sık nedendir), fallop tüplerinde enfeksiyon, endometriozis (çikolata kisti) veya geçirilmiş ameliyatlara bağlı tıkanıklık, rahimde miyom, polip veya yapışıklık gibi sorunlar ve ileri kadın yaşına bağlı yumurta sayısı ve kalitesinin azalması.
• Erkeğe Bağlı Yaygın Nedenler: Sperm sayısının, hareketliliğinin veya normal yapıdaki sperm oranının düşük olması. Bu durumun altında varikosel, hormonal sorunlar, genetik faktörler veya geçirilmiş enfeksiyonlar yatabilir.

Kısırlık Tanısı Nasıl Konulur? İlk Değerlendirme ve Testler

Tedaviye giden yol, doğru tanıdan geçer. Doktorunuz, size ve eşinize özel bir tedavi haritası çizebilmek için bazı temel testler isteyecektir:

• Kadın İçin Testler:

• Hormon Testleri: Adetin belirli günlerinde (genellikle 2. veya 3. günü) yapılan kan testleriyle yumurtalık fonksiyonları değerlendirilir.
• Yumurtalık Rezervi Değerlendirmesi: AMH (Anti-Müllerian Hormon) kan testi ve ultrasonografi ile yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi edinilir.
• Rahim Filmi (HSG – Histerosalpingografi): Rahim içinin yapısını ve tüplerin açık olup olmadığını gösteren özel bir röntgen filmidir.
• Ultrasonografi: Rahim ve yumurtalıkların yapısı detaylı olarak incelenir.

• Erkek İçin Testler:
• Spermiyogram (Sperm Analizi): Kısırlık araştırmasında erkek için yapılan en temel ve en önemli testtir. Sperm sayısı, hareketliliği ve şekli değerlendirilir.

Kısırlık Tedavisinde İlk Adım: Yumurtlama Tedavisi (Ovulasyon İndüksiyonu)

Eğer temel sorun kadının düzenli yumurtlamaması ise, tedavideki ilk ve en basit adım budur. Ağızdan kullanılan haplar (Klomifen Sitrat, Letrozol) veya günlük yapılan küçük iğnelerle yumurtalıklar uyarılır. Yumurta keseciği (follikül) istenen boyuta ulaştığında, zamanlamalı cinsel ilişki veya bir sonraki adım olan aşılama planlanır.

Aşılama (IUI – Intrauterin İnseminasyon): Gebelik Şansını Artıran Basit Bir Yöntem

Aşılama; erkeğin sperm örneğinin laboratuvarda özel işlemlerden geçirilerek en hareketli ve en sağlıklı olanlarının seçilmesi ve bu spermlerin, yumurtlama zamanında ince bir kateter yardımıyla doğrudan kadının rahminin içine bırakılması işlemidir. Bu sayede spermlerin kat etmesi gereken zorlu yol kısaltılmış ve yumurtaya ulaşma şansları artırılmış olur. Genellikle açıklanamayan kısırlıkta, hafif sperm problemlerinde ve yumurtlama tedavisiyle birlikte uygulanır.

Tüp Bebek (IVF – In Vitro Fertilizasyon): En Gelişmiş Yardımcı Üreme Tekniği

Tüp bebek, diğer tedavilerin başarısız olduğu veya tüplerin tıkalı olması, sperm sayısının çok düşük olması, ileri kadın yaşı gibi durumlarda başvurulan en etkili tedavi yöntemidir. Temel olarak, kadının yumurtalarının ve erkeğin spermlerinin vücut dışında, laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenmenin sağlanması ve oluşan embriyonun rahme transfer edilmesi işlemidir.

Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları Nelerdir?

1. Yumurtalıkların Uyarılması: Yaklaşık 10-12 gün süren iğne tedavisiyle çok sayıda yumurta geliştirilir.
2. Yumurta Toplama (OPU): Gelişen yumurtalar, hafif bir anestezi altında, ultrason eşliğinde vajinal yoldan ince bir iğne ile toplanır. İşlem yaklaşık 15-20 dakika sürer.
3. Dölleme (Fertilizasyon): Toplanan yumurtalar ile baba adayından alınan spermler laboratuvarda birleştirilir. Ciddi sperm problemi varsa, tek bir sperm doğrudan yumurtanın içine enjekte edilir (Mikroenjeksiyon – ICSI).
4. Embriyo Transferi: Döllenme sonrası gelişen embriyolardan en kaliteli olanı seçilerek, 3. veya 5. günde, ağrısız ve basit bir işlemle rahim içine transfer edilir.

Kısırlık Tedavisinde Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Tedavideki başarı şansını etkileyen en önemli faktör, kadının yaşıdır. Yaş ilerledikçe yumurta sayısı ve kalitesi azaldığı için başarı oranları da düşmektedir. Diğer önemli faktörler arasında yumurtalık rezervi, sperm kalitesi, kısırlığın nedeni ve süresi, çiftin genel sağlık durumu ve sigara gibi yaşam tarzı alışkanlıkları yer alır.

Kısırlık Tedavisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• Tedavi süreci ne kadar sürer?
  Süre, tamamen nedene ve uygulanacak tedaviye bağlıdır. Basit bir yumurtlama tedavisi 1 ay sürerken, bir tüp bebek döngüsü hazırlıklarla birlikte yaklaşık 20-25 gün sürer.
• Tedaviler ağrılı mıdır?
  Yumurtlama iğneleri çok ince uçludur ve genellikle hasta tarafından kolayca uygulanır. Aşılama ve embriyo transferi ağrısız işlemlerdir. Yumurta toplama işlemi ise hafif bir anestezi altında yapıldığı için hasta herhangi bir acı hissetmez.
• İlk denemede hamile kalma şansı nedir?
  Bu şans, çiftin durumuna ve uygulanan tedaviye göre değişir. Özellikle tüp bebekte başarı oranları yaşa bağlı olarak %20 ila %60 arasında değişebilir. Başarı genellikle kümülatiftir, yani deneme sayısı arttıkça gebeliğe ulaşma şansı da artar.
• Stresin kısırlık üzerinde etkisi var mı?
  Stres doğrudan kısırlığa neden olmasa da, hormonal dengeyi etkileyebilir ve bu zorlu tedavi sürecini yönetmeyi güçleştirebilir. Stres yönetimi teknikleri bu süreçte çiftlere yardımcı olabilir.
• Tedavi maliyetleri ve SGK desteği nasıldır?
  Tedavi maliyetleri, yönteme ve kullanılan ilaçlara göre değişir. SGK, belirli şartları (yaş, evlilik süresi, daha önce çocuk sahibi olmama vb.) sağlayan çiftlerin aşılama ve tüp bebek tedavilerinin bir kısmını karşılamaktadır. Bu konuda doktorunuz veya tedavi gördüğünüz merkez size detaylı bilgi verecektir.